SPIS TREŚCI
Ogólna definicja bonu
Bierzemy na warsztat obszerny temat Voucher jako Bon jednego i różnego przeznaczenia – jak to rozliczyć?
Zacznijmy od samego początku. W końcu od mocnej podstawy buduje się całe wieżowce. Czym jest bon? Jaka jest jego definicja? Aby najprościej pojąć, jak dokładnie działa ten instrument płatniczy, sparafrazujemy sobie przepisy polskiego prawa. Mówią nam one, że: bon to dokument, który uprawnia tego, kto go posiada, do zapłaty za daną usługę lub towar. Przy czym istnieje pewne zastrzeżenie tej transakcji – na samym bonie, lub powiązanym z nim dokumencie, muszą znaleźć się dwie informacje: jaka będzie to usługa oraz kto ją sprzeda lub wykona.
Aktualnie od 01.01 2019 r. w obiegu mamy dwa rodzaje bonów/voucherów/kart podarunkowych. Są to: Bony jednego przeznaczenia (z ang.: Single-Purpose Voucher – SPV) oraz Bony różnego przeznaczenia (z ang.:Multi-Purpose Voucher – MPV)
Czym są Bony SPV?
Bon SPV, czyli Bon jednego przeznaczenia. Nazwa ta oznacza, że w chwili wprowadzenia do obrotu takiego bonu/vouchera/karty podarunkowej znana nam jest kwota podatku należnego za usługę lub towar, którego wystawiony dokument dotyczy. Jak również, jawne jest miejsce wykonania wskazanej transakcji czy świadczenia. Podstawą poprawnej emisji Bonu SPV jest łączne spełnienie tych dwóch warunków.
Opodatkowanie bonu SPV – jak można go rozliczyć?
Zagłębiając się dalej w instytucję Bonów SPV, możemy doszukać się jeszcze jednej ciekawej zasady dotyczącej prawidłowego wprowadzenia w obieg tego dokumentu. Wynika ona z końcowego etapu użytkowania Bonu SPV, czyli – rozliczenia podatkowego. No właśnie, a co w przypadku, gdy bon opiewa na usługę lub towar pochodzący z innego kraju? Jak wygląda wtedy sprawa opodatkowania? System podatku od towarów i usług potocznie zwanego VAT-em działa w całej Unii Europejskiej na tych samych, podstawowych zasadach. Zatem wymiana różnych świadczeń między państwami członkowskimi została znacznie uproszczona. Na szczęście też, prawo nie dopuszcza sytuacji tak zwanego: podwójnego opodatkowania, co oznacza, że nie ma możliwości zapłacenia za jeden towar lub usługę w dwóch krajach UE. Dzięki tej zasadzie wyłania nam się trzecia reguła: Bon SPV musi mieć również określone miejsce opodatkowania. W przypadku transakcji zagranicznych miejsce to będzie zależało od kraju zamieszkania osoby lub pochodzenia firmy, której usługi były świadczone.
Opodatkowanie bonu SPV
Co jeszcze powinniśmy wiedzieć o Bonie SPV? Wróćmy na chwilę do reguły: „jawności kwoty podatku należnej za dany towar lub usługę”. To oznacza, że Bony SPV powinny na tyle jasno określać towar lub usługę, na jaką zostały wystawione, by można było łatwo dopasować stawkę podatku, której one podlegają. Dla przykładu w Polsce mamy cztery stawki podatkowe:
- podstawową 23%
- obniżoną 8% – np. na usługi gastronomiczne, naprawy rowerów, dostawy kawy, ziemi ogrodniczej
- obniżoną 5% – np. na usługi związane z leśnictwem, dostawy chleba, mięsa, warzyw
- 0% dla eksportu i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
Sprecyzujmy teraz wszystko, czego się dowiedzieliśmy. Bony SPV to bony/vouchery/karty podarunkowe, które mają jasno określone: miejsce opodatkowania (kraj, w którym rozliczamy podatek), wysokość należnego podatku oraz miejsce świadczenia usługi lub dostarczenia towaru. Wszystkie te zasady muszą zostać spełnione łącznie. A co się dzieje, kiedy nie są?
Czym są Bony MPV?
Bony MPV to bony/vouchery/karty podarunkowe różnego przeznaczenia. Najprościej rzecz ujmując Bon MPV stanowi każdy bon, który nie jest Bonem jednego przeznaczenia. Jeśli jakiś bon nie spełnia łącznie wszystkich określonych wcześniej warunków Bonu SPV z urzędu staje się Bonem MPV.
Najlepszym przykładem Bonów różnego przeznaczenia jest voucher Katalogu Marzeń. Dlaczego? Ponieważ nie zawsze można jednoznacznie stwierdzić, na jaki towar lub usługę dany voucher zostanie wykorzystany. Przykład? Voucher obejmujący Pakiet marzeń dla Niej. Nie od razu wiemy, na jaką usługę zdecyduje się właściciel bonu.
Emisja i transfer – wyjaśnienie pojęć związanych z bonami
W poprzednich akapitach padło takie określenie jak: emisja. W świecie słowo to ma wiele znaczeń, jednak w przypadku Bonów SPV i MPV ma swoje szczególne ramy. Co to oznacza? Emisja bonu to nic innego, jak wprowadzenie go do obrotu. Czyli wyprodukowanie i sprzedanie. Tylko te dwie czynności łącznie oznaczają emisję bonu – samo wyprodukowanie to bardziej czynność techniczna. To właśnie w tym momencie nadajemy bonom/voucherom/kartom podarunkowym ich charakter bonów jednego i różnego przeznaczenia.
Natomiast zjawisko transferu Bonów SPV i MPV istnieje, gdy któryś z podanych voucherów opiewa na transakcję lub wykonanie usługi zagranicznej firmie, jak i klientowi indywidualnemu. Dzięki temu dowiemy się, jak prawidłowo naliczyć opodatkowanie i zapłacić należność wynikającą z tego tytułu.
Podobieństwa i różnice bonów
Jakie są podobieństwa i różnice między Bonami SPV a MPV? Może najpierw przyjrzyjmy się podobieństwom:
- Obydwa bony klasyfikujemy jako instrumenty płatnicze
- Na emisję obydwu bonów składa się: wyprodukowanie i wprowadzenie do obiegu
Na tym skończymy listę głównych podobieństw, co je różni w takim razie? Po pierwsze sposób naliczania należnego podatku VAT oraz poświadczenie sprzedaży takich bonów.
W przypadku Bonu SPV, od razu przy wprowadzeniu takiego bonu/vouchera/karty podarunkowej w obieg rynkowy, znamy jego stopień opodatkowania. Bon SPV jest bonem wystawionym na konkretną usługę lub towar. Natomiast w przypadku Bonów MPV o stopniu jego opodatkowania dowiemy się, dopiero gdy faktyczny posiadacz takiego bonu/vouchera/karty podarunkowej zdecyduje się na jego finalizację. Co w takim razie z poświadczeniem sprzedaży? Bony SPV z racji swojego konkretnego charakteru i dokładnych wytycznych na jaki towar/usługę opiewają, będą poświadczane paragonem lub fakturą. Natomiast Bony MPV z racji swojego różnego przeznaczenia, na paragon bądź fakturę będą musiały trochę poczekać, dokładniej – do czasu faktycznego dokonania zakupu za ich pośrednictwem. Do tego czasu poświadczeniem sprzedaży takiego bonu będzie nota księgowa znana także pod inną nazwą jako: nota obciążająca.
Czy SPV może stać się bonem MPV?
Istnieje ciekawy przypadek, w którym Bon SPV może stać się Bonem MPV. Jak to możliwe? Dotyczy to zagadnienia transferu bonów między państwami członkowskimi UE, który już dzisiaj trochę poruszyliśmy. Jednak, o co dokładnie tutaj chodzi?
Wyobraźmy sobie, że istnieje możliwość realizacji bonu przez zagranicznego podatnika VAT a przy tym również członka UE. W momencie emisji Bonu SPV (nawet gdy ten ma jasno określony towar lub usługę) nie jest możliwe określenie kwoty VAT należnego. Dlaczego? Bo transakcja docelowa może bowiem podlegać opodatkowaniu wg stawki krajowej (zasadniczo 23 proc. VAT) lub wg stawki zero procent VAT, obowiązującej dla dostaw wewnątrzwspólnotowych UE. W zależności od pochodzenia firmy lub jednostki, jakiej dostarczamy bon, rzadziej miejsca, w jakim towar lub usługa zostały spełnione. Tym samym, bez informacji o stopniu VAT, jaki mamy do zapłaty przy emisji bonu, Bon SPV należy uznać za bon typu MPV.
Darmowy webinar podatkowy — poszerz swoją wiedzę!
We współpracy z Panią Niną Bartosiewicz przygotowaliśmy webinar podatkowy, w którym jako doradczyni podatkowa odpowiada na więcej pytań dotyczących podatkowych aspektów rozliczania voucherów. Zapisz się na webinar, a gratis otrzymasz również e-book ze zbiorem wszystkich poruszanych zagadnień w jednym miejscu. Dzięki temu będziesz mógł wrócić do potrzebnych informacji w razie potrzeb!
Bony jednego i różnego przeznaczenia a VAT
Jak wygląda sytuacja z podatkiem VAT w przypadku obydwu bonów? Zacznijmy od Bonów jednego przeznaczenia. Tutaj sytuacja z podatkiem VAT jest w miarę prosta. Bon wskazuje dokładny towar lub usługę, na jaką opiewa. W związku z czym już w chwili emisji wiadomo, jaką stawkę podatku VAT bierzemy pod uwagę rozliczając się z państwem.
Zupełnie inaczej natomiast wygląda sytuacja z Bonem różnego przeznaczenia a podatkiem VAT. Z racji swojego nieprecyzyjnego charakteru nie jesteśmy w stanie od razu stwierdzić, jak zostanie on wykorzystany. Czy będzie to usługa, czy towar i do jakiej kategorii będzie należeć. Z tej racji wysokość odprowadzanego podatku VAT od Bonu MPV będziemy znać dopiero w chwili wykorzystania takiego bonu/vouchera/karty podarunkowej przez jego posiadacza.
Rozliczanie voucherów przez pracodawcę
Częstym problemem, jaki trapi przedsiębiorców jest pytanie: Czy przekazując pracownikowi lub innej osobie bon/voucher/kartę upominkową powinno się naliczać podatek VAT od nieodpłatnego przekazania. Dlaczego pojawia się taki problem? Cóż spora część przedsiębiorców doskonale zdaje sobie sprawę, że nieodpłatne przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa lub nieodpłatne wykonanie usług, w związku z którymi przedsiębiorca mógł odliczyć VAT, często wiąże się z koniecznością jego ponownego naliczenia. Jak to wygląda w rzeczywistości?
Jeśli chciałbyś dowiedzieć się czegoś więcej o bonach wykorzystywanych przez pracodawców serdecznie zapraszamy do przeczytania naszych artykułów o voucherach w miejscu pracy. Informacje te znajdziesz np. w: Voucher na prezent dla pracownika lub zleceniobiorcy, czyli voucher jako premia, prezent świąteczny, pożegnalny, vouchery z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Jak dokumentuje się sprzedaż bonów?
Jeśli chodzi o Bony SPV jest to dość proste. Z racji tego, że voucher jako Bon jednego przeznaczenia już w chwili jego emisji ma jasno określony produkt lub usługę, na jaką opiewa (co wiąże się z łatwością dopasowania do niego stopnia opodatkowania), istnieją dwa sposoby udokumentowania jego sprzedaży. Pierwszym z nich jest klasyczny paragon, drugim natomiast faktura. Wysnuwa nam się tutaj zatem ciekawa reguła. Wydanie paragonu lub faktury poświadczającej sprzedaż jest uwarunkowane jawnością stopnia wysokości podatku VAT, jaki musimy odprowadzić, w chwili emisji takiego bonu/vouchera/karty podarunkowej.
Paragon, faktura czy nota?
Skoro określenie podatku VAT należnego za dany produkt lub usługę stanowi podstawę do wydania rachunku lub faktury, jak wygląda sprawa z poświadczeniem sprzedaży Bonów MPV? Jak już ustaliliśmy voucher jako Bon różnego przeznaczenia zyskuje możliwość naliczenia odpowiedniego podatku VAT dopiero w chwili jego realnego użycia przez osobę posiadającą. Jednak jego sprzedaż może nastąpić znacznie wcześniej, jak zatem udokumentować takie zjawisko? W przepisy prawa został wprowadzony taki instrument jak: nota księgowa znana także pod nazwą — nota obciążająca. Na czym to polega? Już wyjaśniamy. Jest to dokument prawny poświadczający dokonanie transakcji towaru/usługi, na którą nie został jeszcze naliczony podatek VAT.
Stanowisko organów podatkowych – informacje istotne dla służb księgowych
Istotne wyjaśnienie: w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2019 r. sprzedaż bonów co do zasady nie podlegała opodatkowaniu VAT (bonów nie dzielono na bony SPV i bony MPV), dlatego interpretacje podatkowe wydawane w zakresie bonów sprzedawanych przed 1 stycznia 2019 r. można porównać do interpretacji w zakresie dzisiejszych bonów MPV.
Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 19 lutego 2010 r. sygn. IBPP1/443-1167/09/MS
Wnioskodawca generował i sprzedawał karty podarunkowe na produkowane przez siebie towary. Sprzedaż kart podarunkowych nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, dlatego sprzedawca zapytał o to, za pomocą jakich dokumentów powinien udokumentować sprzedaż kart podarunkowych. Organ interpretacyjny uznał, że prawidłowym jest postępowanie, żeby taką sprzedaż, która nie podlega opodatkowaniu VAT i nie można udokumentować jej fakturą, udokumentować notą księgową.
Cytat z interpretacji: Przy czym nadmienić należy, iż przepisy o podatku od towarów i usług nie zawierają zakazu dokumentowania sprzedanego bonu towarowego notą księgową czy innym dokumentem wewnętrznym. Zatem w przypadku, kiedy transakcji między dwoma podmiotami nie można udokumentować fakturą lub rachunkiem czy też paragonem (jak w przypadku przekazania karty podarunkowej), wówczas w celu potwierdzenia transakcji może zostać wystawiona nota księgowa lub dokument wewnętrzny.
Przepisy stanowiące podstawę opracowania o bonach
Gdzie możemy więcej znaleźć na ten temat? Oto lista ustaw, przepisów oraz interpretacji prawnych, które mogą nam w tym pomóc:
- Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 marca
2018 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4011.261.2017.2.BK - art. 88 ust. 3a, art. 96 ust. 9a pkt 4 i art. 108 ust. 1 ustawy o VAT
- art. 62 § 2 i § 2a Kodeksu karnego skarbowego
- art. 22 ust 1 i art. 23 ust. 1 pkt 11 i pkt 23 ustawy o PIT
- art. 15 ust. 1 i art. 16 ust. 1 pkt 14 i pkt 28 ustawy o CIT
Drogi przedsiębiorco! Pamiętaj, że kwestie prawne Bonów SPV i MPV nie muszą być trudne!